Wie ooit het atelier van de Nijmeegse kunstenaar Frans van der Poel heeft bezocht, weet dat zich daar een van de best bewaarde geheimen van Nijmegen bevindt. Een atelier vol prachtig werk, geborduurd en geschilderd, teder en monumentaal, ontroerend en confronterend. Een geheim bestaat echter slechts bij de gratie van een mogelijke onthulling. Hier komen we dan ook bij het doel van deze nieuwsbrief: het werk van Frans stukje bij beetje onder de aandacht van een breder publiek brengen.Binnen de regio Nijmegen, waar het werk van Frans natuurlijk al een zekere bekendheid geniet, maar vooral ook daarbuiten.
François en Frans
“Wat duidelijk is, gezien mijn leeftijd startte mijn kunstenaarschap op andere wijze dan menig andere kunstenaar. Allereerst werd ik onderwijzer om vervolgens op de universiteit mijn potenties te leren kennen. Ofschoon ik na mijn Ulo reeds een toelatingsexamen deed voor Industriële Vormgeving, waar ik jammer genoeg niet werd toegelaten. Tijdens mijn studie pedagogiek kwam ik door een vriend die Theologie studeerde in contact met het “existential psychologische bildings- und begegnungsstatte” van Durckheim, waar christelijke en oosterse religie naar een synthese zocht. De zenmeditatie oefeningen leerden mij de weg naar binnen kennen waar blijkbaar meer huisde dan ik bewust was, op dat moment. Een existentiële crisis was het gevolg en liet mij zien dat niet mijn pen, maar het penseel mijn levensdoel zou worden.
Ik schreef mijn doctoraalscriptie maar vergezelde dit met mijn eerste scheppingen. De stroom vloeide en gaf mij in deze periode ook een naam: Emanuel Coninck. Het leek een geschenk uit de hemel welke mij ook verontrustte. Ik wilde met betrekking tot mijn kunstenaarschap een eigen naam die mij meer aarde zou geven. Daar men meestal mijn oorspronkelijke naam Frans van der i.p.v. van de Poel schreef, startte ik met de R. De R werd Ree en betekende koning. Mijn kunstenaarsgeboorte zag ik gevormd door een moeder die Ma-ree werd. Moeder Koning associeerde ik met Queen wat de weg wijst naar mijn homosexualiteit. Maree betekende eveneens de wisseling der getijden wat mijn leven symboliseert. Even twijfelde ik aan de voornaam en dacht allereerst aan Françoise, een vrouwelijk persoon. Daar de beeldvorming toch meer een man dan vrouw toont, werd het François. Na mijn afstuderen in 1982 schreef ik een jaar aan mijn levensverhaal, een autobiografie en werd in 1983 toegelaten tot de kunstacademie in Arnhem. 2 jaar werkte ik als een bezetene in de veronderstelling zo snel mogelijk mijn 33 jaar in te halen. De kern was geraakt. Dat deed ik van 1985 tot heden”.
François en zijn publiek
Elk mens ziet zichzelf op de een of andere wijze in positieve of negatieve zin weerspiegeld in de mensen om hem of haar heen. En zo kan elk mens weer een rolmodel voor iemand anders zijn. De woorden van Nelson Mandela sluiten hier mooi bij aan: “En als wij ons eigen licht laten schijnen, geven we onbewust andere mensen toestemming om dat ook te doen. Wanneer we bevrijd zijn van onze eigen angst, heeft onze aanwezigheid automatisch een bevrijdende werking op anderen.
Hier gaat het om: de bevrijdende werking van die existentiële worsteling die François via zijn werk aan de oppervlakte brengt. Een voortdurend terugkerend thema in zijn werk is dan ook de kwetsbaarheid van de mens. Daar sta je dan. Je bent man of vrouw, misschien wel man en vrouw, of een beetje man en veel vrouw…. Ben je daarmee op je plaats op deze planeet? Of voel je je als Phinus in “Zonder genade” van Renate Dorrestein? Als een verkeerd gelanceerde raket alleen in het onmetelijke universum? Hoe we onszelf ook zien, anderen zien ons ook en wij zien hen. Het werk van François nodigt toeschouwers uit (of hij dit nu wil of niet) om via zijn figuren de wereld opnieuw te bekijken. Want wat zien wij werkelijk als we elkaars kwetsbaarheid opmerken?